چکیده:

          استکبار و تکبر  دو اصطلاح قرآنی و  اخلاقی بوده که معانی بسیار نزدیکی به یکدیگر دارند تا آن که برخی آنها  را دو واژة  مترادف به حساب آورده اند. اما در برابر،  برخی معتقدند میان  معانی این دو واژه  تفاوتی  دقیق وجود دارد  که به این بیان است: تکبر  حالتی درونی  بوده که  لزوماً همراه با  بروز  بیرونی و ناشایستگی نیست؛ برخلا ف استکبار  که ملازم با  اظهار  بزرگی  از جانب فردی است که شایسته آن نمی باشد . همین ویژگی «ابراز و اضافی بودن  مفهوم استکبار» آن را از یک رذیلة  فردی صرف، به یک  مسالة ریشه ای  و  اجتماعی  بزرگ نیز  تبدیل  کرده  است؛ چرا که همواره بزرگترین سرکشی ها و گناهان فردی و اجتماعی، ریشه در  نوعی خودبزرگ بینی در برابر  خداوند یا فرستادگان و بندگان او دارد. این  رساله  با عنوان «استکبار و مستکبران در قرآن کریم با محوریت سوره اعراف   با روش توصیفی تحلیلی بر اساس  ضرورت  شناخت  دشمنان در مسیر مبارزه الهی و علی الخصوص در فضای وجود حکومت دینی و نیاز به دارا بودن الگوی شناختی صحیح و مبتنی بر وحی نسبت به دشمنان، و با هدف  پیشگیری و مقابله با  عوارض استکبار به عنوان ریشه ای ترین رذیله دشمنان و همچنین تسهیل مواجهه با مستکبران به عنوان مهمترین دشمنان  حق و حقیقت  در جهت  ممانع ت  از  ابتلای  آحاد جامعه  به عوارض سخت فردی  و اجتماعی  و دنیوی  و اخروی آن نگاشته شده است . این پژوهش،  در سه فصل  به بیان  کلیات و مفاهیم،  اقسام استکبار، شاخصه های مستکبران،  شیوه های استکباری  آنان و در نهایت به روشن ساختن تبعات استکبار و آثار پیروی از مستکبران پرداخته است.  دستاورد  این  پژوهش ، معرفی یک  سند  شناختی_  وحیانیِ  قابل ارائه به  سیاست گذاران،  نخبگان و آحاد جامعه  درباره استکبار و مستکبران می باشد. زیرا کارگزاران حکومت های عدالت طلب با استفاده از این  مجموعه معرفتی- وحیانی، می توانند بخش مهمی از سیاست های نهاد تحت اداره خویش را در جهت مبارزه با ظلم و بی عدالتی، پایه ریزی کنند. چرا که اولین گام در مواجهه با هر دشمنی، شناخت صحیح نسبت به او و تاکتیک های مبارزاتی اوست. مطالعه این مباحث به آحاد جامعه حق طلب، کمک شایانی به تصمیم گیری ایشان برای تعیین سیاستمدارانی استکبار ستیز خواهد داشت. این تحقیق با بهره گیری از کتب تفسیری، اخلاقی، لغوی، ادب عربی و نرم افزارهای پژوهشی به  قلم تحریر درآمده است. کلید واژه: استکبار، مستکبران، دشمن شناسی، استکبار ستیزی، مستضعفان.