آیت الله العظمی جوادی آملی:

فرمود ره توشه تهيه كنيد: ﴿تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوي﴾.يك مسافر زاد و راحله مي‌خواهد، گفتند زادش همين تقوا و نماز و روزه و اطاعت دستور خداست و آن راحله محبت است. «بسي سواره مي‌آيند» و بعضي اين راه را پياده مي‌روند، بالأخره ما پياده هم برويم براي ما مغتنم است، همه را سواره نمي‌برند! نماز خواندن, روزه گرفتن, واجبات را انجام دادن, حرام را ترك كردن، اينها راه رفتن است؛ امّا دلبستن چيز ديگری است! چرا ما براي حسين‌بن‌علي گريه مي‌كنيم؟ بالأخره محبوب ماست! اگر يك نماز صبح قضا شود، همان‌طور اگر گريه كرديم معلوم مي‌شود دوستمان است. اگر ـ خداي ناكرده ـ يك نامحرم نگاه كرديم، بعد آن‌طور به چشممان فشار آورديم و گريه كرديم معلوم مي‌شود اطاعت خدا دوست ماست. اگر غيبتي كرديم, معصيتي كرديم, خلافي كرديم آن‌طور ضجّه زديم و ناله كرديم معلوم مي‌شود دوست ماست؛ اما از اينكه مي‌بينيم نه، ما آن حالت را نداريم، معلوم مي‌شود كه اين اعمال را به عنوان تكليف انجام مي‌دهيم و نه محبت، البته همين هم مغتنم است كه ما را ببرند؛ اما محبّت آن راحله است و آنها سواره مي‌روند، لکن ما پياده‌ هستيم، حالا پياده هم كه هستيم اگر ـ إن‌شاءالله ـ تا محشر و كوثر هم پياده برويم براي ما مغتنم است، اما خيلي‌ها كه امروز سوارند فردا پياده‌ هستند و امروز اميرند فردا اسير میباشند:

بسا سوار که آنجا پياده خواهد شد ٭٭٭ بسا پياده که آنجا سوار خواهد بود

بسا امير که آنجا اسير خواهد شد ٭٭٭ بسا اسير که فرمانگذار خواهد بود

اگر كسي بخواهد اين راه را سواره طي كند، با محبّت طي كند! مي‌گويند تقوا «زاد» است و محبّت «راحله» میباشد. اگر يك وقت يك نماز شب از ما ترك شد و ضجّه زديم كه نماز شب ما ترك شد، از اين معلوم مي‌شود نماز شب محبوب ماست.

درس اخلاق 94/05/08