الملخص:

این تحقیق با عنوان ریشه یابی اختلافات تفسیری از منظر آیت الله جوادی آملی تدوین شده است. هدف از این تحقیق، شناخت ریشه‌های اختلافات تفسیری و شفاف‌سازی آن‌ها و زمینه‌سازی برای استنباط دقیق‌تر و محققانه ‌تر برای مفسرین قرآن است تا از چنین لغزش‌هایی در امان بمانند. قرآن کریم کتابی است که در طول تاریخ مفسرین زیادی با مبانی و روش‌ها و دیدگاه‌های متفاوتی در غالب ترتیبی و موضوعی آن را تفسیر کرده‌اند؛ اما دقت در آن‌ها حاکی از اختلافات بین برداشت‌های مفسرین است. لذا این تحقیق برخی از ریشه‌های اختلافات تفسیری مبتنی بر علوم ادبی، قرائت و قرائن را یافته و به نتایج در خور توجهی دست یافته است که به عنوان نمونه برخی از ریشه های اختلافات تفسیری عبارت از: عدم توجه به قرائن، حمل بر مجاز بدون قرینه، عدم توجه به سیاق، تعصبات مذهبی، عدم توجه به معنای لغوی و عدم توجه به ظهور کلام و...می‌باشند. در بیشتر موارد ریشه‌یابی اختلافات تفسیری ریشه ی اختلاف، ارتباط مستقیم با محل اختلاف ندارد؛ و مسائلی غیر از موضوع اختلاف، ریشه ی اختلاف تلقی می‌شود. دامنه ی این تحقیق کتاب های تفسیری است؛ به این صورت که بررسی ها بین کتاب تفسیر تسنیم نوشته ی آیت الله جوادی آملی و برخی از مفسرین دیگر شکل گرفته و در نهایت کلیه بررسی علل و ریشه‌های اختلافات تفسیری بر اساس نظرات آیت‌الله جوادی آملی (دام عزه) مطرح شده است؛ و در ذیل بررسی هر ریشه و علت اختلاف، نظرات مفسرین و آیت‌الله جوادی آملی بیان شده و تفاوت آن‌ها تبیین شده است. واژگان کلیدی: اختلافات تفسیری، اختلاف قرائت، قرائن، آیت الله جوادی، تفسیر تسنیم