حجت الاسلام والمسلمین استاد مرتضی جوادی آملی رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء در مراسم آیین رونمایی کتاب-مجله آیه همشهری ویژه فقیه عارف؛ آیت الله جوادی آملی به بیان نکاتی از پدربزرگوارشان پرداخت و بیان داشت: این کتاب انتخاب مناسبی در رابطه با شخصیت حضرت آقا بود تا گوشه‌ای از شخصیت ایشان بیان شود. بدون تعارف بگویم که اولین بار پشت تریبونی ایستاده‌ام که باید از شخصیت حضرت آقا صحبت کنم. انصافا کار سختی است.

 وی اظهار داشت: من هر شب و روز کنار حضرت آقا هستم ولی هنوز ایشان را نشناختم. هر چه به ایشان نزدیک می‌شویم این نورانیت را بیشتر حس می‌کنیم. ما در زندگی عالم و شخصیت فرهیخته بسیار دیده‌ایم اما وجود فردی عالم در این سطح کم نظیر و حتی بی نظیر هستند.

نظر علامه طباطبایی درباره آینده تفسیر، فلسفه و فقه

استاد مرتضی جوادی آملی خاطره ای از مرحوم علامه طباطبایی ذکر کرد و بیان داشت: زمانی که از مرحوم علامه طباطبایی سئوال کردند که آینده تفسیر، فلسفه و فقه را چطور مشاهده می‌کنید و از میان شاگردان به چه کسی باور دارید؟علامه طباطبائی با همان شرایط بیماری اصرار داشتند که نام حضرت آقا را ببرند. علامه یک چراغ را روشن کردند که هنوز این چراغ نور افشانی می‌کند.

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی در رابطه با محور زندگی پدر بزرگوارشان بیان داشت: همه با سخنان و فرمایشات حضرت آقا آشنا هستند، بسیاری می‌دانند که ایشان در فضای علمی ۳ حدیث را بسیار می‌خوانند و مدار زندگیشان براساس این سه حدیث است.

ایشان بیان داشت: اولین حدیث همان حدیث نبوی است که پیامبر اکرم می فرماید: «طَلَبُ العِلمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ » این تای فریضه، تای مبالغه است؛ یعنی خیلی خیلی طلب علم واجب است. برخی در اهل تسنن و تشیع کلمه فریضه را در حوزه مسائل فقهی بردند و گفتند که برخی فرائض واجب عینی وکفایی است در حال که سطح این استاد از واجب کفایی و عینی برتر است. نفس اینکه انسان باید علم آموز باشد و باید در سطحی که به معرفت خود بیفزاید،‌ علم هم بیاموزد، این امری است که حضرت آقا همواره بر آن اصرار دارند.

حجت الاسلام جوادی آملی به حدیث دوم که چراغ راه پدر است اشاره کرد و اظهار داشت: حدیث دیگری که حضرت استاد از آن استفاده میکنند،حدیثی است که مرحوم کلینی در کافی شریف ثبت کرده است. براساس این حدیث رسول خدا وارد مسجدی شدند و دیدند که یک عده ای دور فردی را گرفته‌اند،‌ رسول الله سئوال کردند که داستان چیست؟ آنها عرض کردند که او علامه ای است و مردم اطرافش جمع شدند. رسول خدا گفتند علامه یعنی چه؟ آنها پاسخ دادند، کسی است که به علم انصاف بسیار آگاهی دارد و نسبت به تاریخ گذشته اسلام و عرب مطلع است. حضرت گفتند که این سلسله دانش‌هایی است که اگر کسی بداند خیلی به نفعش نیست و اگر جاهل هم باشد به او ضرری نمی‌زند و اما علم چیست؟

وی در ادامه بیان داشت: حضرت آقا، این بخش از حدیث را زیاد می‌خوانند که علم را در سطح اصلی و به ذات سه امر تشکیل می‌دهد که از آن به عنوان‌های «آیهٌ مُحْکَمَهٌ»، «فَرِیضَهٌ عَادِلَهٌ» و «سُنَّهٌ قَائِمَه» یاد می‌شود. در بین مفسران نظرات مختلفی در مورد «آیهٌ مُحْکَمَهٌ» وجود دارد.اما نظری که حضرت استاد در شرح حدیث مطرح می‌کنند، این است که «آیهٌ مُحْکَمَهٌ» آن دسته از علوم هستند که برهانی و مستدل شناخته می‌شوند و انسان میتواند با برهان از آن دفاع و ارائه کند، این دسته را را علوم عقلی می‌دانند. علم کلام، علم فلسفه و حکمت و علم عرفان نظری به عنوان «آیهٌ مُحْکَمَهٌ» از منظر استاد شناخته شده‌اند

 رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء به تشریح «سُنَّهٌ قَائِمَه» پرداخت و اظهار داشت: این سنت شامل آن دسته از خلقیات،‌خصلت‌ها و ملکات راسخ می‌شود که سنت یافته در وجود انسان هستند و به صورت ملکات نفسانی و روحانی در انسان نورافشانی می‌کند بنابراین تمام آنچه که به اخلاق برمی‌گیرد ذیل این سنت مطرح است. «فَرِیضَهٌ عَادِلَهٌ» هم آن دسته از احکامی که بر مبنای عدل پایداری و در جامعه منتشرشده است.

ایشان در ادامه صحبت‌هایش به حدیث سوم اشاره کرد و توضیح داد: حدیث سومی که حضرت آقا بر اساس آن زندگی خود را بنا نهادند، این سخن ارزشمند رسول اکرم است که فرمودند« العُلماءُ وَرَثةُ الأنبِیاء». دوستان روحانی و طلاب در شرح این حدیث جملاتی را از حضرت استاد شنیده‌اند، من ذیل همین حدیث صحبت‌هایی از حضرت آقا ذکرمی‌کنم. انبیا الهی به دوجهت، هستی اصالتی و بعثتی خود را تقسیم می‌کردند، یک جهت این بود که هر آنچه از جانب خداوند به عنوان وحی دریافت می‌کردند، به خوبی حفظ و ابلاغ می‌کنند. در جهتی دیگر، خواسته ها و نیازهایی که مردم از خدای عالم دارند، به خدا عرض کنند و از حق جواب بگیرند. این دو شانی است که انبیا دارند.

آیت الله جوادی آملی همه زندگی‌شان را در کرسی تحصیل و تالیف بودند

 ایشان به بیان خاطره‌ای از آخرین نماز جمعه آیت الله جوادی آملی پرداخت و بیان داشت: حضرت استاد در آخرین نماز جمعه که به قول خودشان غزل خداحافظی بود، گفتند که کار امام جمعه این است که بر مبنای این حدیث کسانی که این مشی زندگی را دارند به گونه‌ای مسیر حیات خود را ساخته‌اند که همواره به ۲ بعد توجه می‌کنندو سعی دارند که این دو بخش رسالت را به درستی انجام دهند

 رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراءتأکید کرد: این مسیر زندگی را از آن روزی که خودمان را شناختیم تاکنون که سن مبارک حضرت آقا از ۹۰ هم گذشته است، یک روز و یک لحظه هم نبوده است که از این امر جدا باشند بلکه یا در کرسی تحصیل و تألیف بودند یا در کرسی این بودند که سخن مردم را به درستی به حق منتقل کنند. همواره به هر سئوالی در حوزه های مختلف علمی، فلسفی و مسائل ریز جامعه پاسخ می‌دهند، گاهی اوقات طلبه‌ها نامه‌هایی به ایشان می‌دهند، ایشان نامه‌ها را بررسی و به حق سبحان الله منتقل می‌کنند، بنابراین این التماس دعاها ظاهری نبود و بلکه منتظر بودند که از خداوند پاسخ بگیرند

 تقدیر آیت الله جوادی آملی از شخصیت همسرشان

استاد مرتضی جوادی آملی به بیان خاطره‌ای از مادر مرحوم خود پرداخت و بیان داشت: خدا مادرم را غریق رحمت کند که در تمام لحظات با حضرت والد بزرگوار همراهی می‌کردند. حاج آقا بعد از رحلت مادر حرف‌هایی گفتند که در زمان حیات مادر این روایت‌ها را نشنیده‌ بودیم، به عنوان مثال۴سال بعد از شروع زندگی، حضرت آقا به تهران و قم مهاجرت کردند،‌برای ایشان درس ومباحث علمی مهم بود. حضرت آقا این نکته را گفتند که ما می‌فهمیدم برای چه می‌رویم اما ایشان-همسر حاج آقا- حتی یک بار به من نگفتند که من اول زندگی با فرزند چطور تنها باشم، حتی یک بار هم گله نکردند. این خاطره در ذهن این حکیم می ماند که تمام این توفیقات ضمن اینکه مبدأ و منتهایش از جانب پروردگار است، چنین سبک زندگی نیز مهیا کننده قابلیت‌ها هستند. زنان و بانوان با این همت بزرگ می‌توانند،شرایط رشد چنین شخصیت‌هایی که امروز برای جامعه جهانی مفید هستند را داشته باشند. در آن دوران زندگی اینگونه بسیار سخت بود، طرفین پذیرفتند که برای یک کار بزرگ انفاق و ایثارکنند

وی افزود: وقتی سن بالا می‌رود، خانم به آقا می‌گوید که من زودتر از شما بروم، حاج آقا همیشه می‌گفتند که من زودتر بروم اما یکبار گفتند که شما زودتر بروید که به خاطر من مجلس ترحیم درستی گرفته می‌شود، و شما با عزت از این دنیا رخت بر می‌بندید، ما شاهد بودیم که کل ایران در این عزا و در کنار ما حاضر بودند

​​​​​​​

 ۸۰ جلد تفسیر تسنیم ۴۰ سال طول کشید

به گفته رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء« شخصیت استاد یک شخصیت وسیع و پردامنه است، ۸۰ جلد تفسیر تسنیم آن هم در این عمر که تمامی تفاسیر قرآن اعم از اهل تشیع و تسنن را حضرت آقا دیده اند. این تفسیر تسنیم عصاره تمام تفاسیر است. یکی از اندیشمندان جهان عرب نزد من آمد و گفت که از آقای جوادی آملی گله داریم و هر چه تلاش می‌کنیم مطلب جدیدی بگوییم ایشان جایی برای فکر نگذاشته است. اگر نظام تمام سرمایه خود را برای تولید چنین اثری می‌گذاشت جا داشت

 وی افزود: از اول انقلاب تفسیر موضوعی پرچمش برافراشته شد و تا هم اکنون این تفسیر از تریبون های عمومی و رسمی منتشر می‌شود. یکی از بزرگترین اتفاقاتی است که برکات عمرحضرت آقا است، ۴۰سال تفسیر تسنیم طول کشید و در ۲ اسفند ۱۴۰۳ قرار است از این تفسیر همراه با ۸۰ جلد تحقیق مفصل رونمایی شود که در جهان اسلام سابقه ندارد که یک اثر ۴۰ سال طول بکشد و تحقیقش به عنوان ۸۰ جلد همزمان منتشر شود. آثار دیگر در بعد عرفان هم قابل توجه هستند. فصوص الحکم تحت عنوان عقلانیت شهود اکنون در دسترس طلاب، روحانیون داخل و خارج وجود داردو این کتاب به کشورهای قلب اروپا فرستاده می‌شود.

 چشم اسلام به مرجعیتی باز شده که سابقه ندارد

استاد مرتضی جوادی آملی تأکید کرد: مرجعیتی را استاد به صحنه آورد که این مرجعیت تاکنون سابقه ندارد. چشم اسلام به مرجعیتی باز شده است که سابقه ندارد. فقیه عارف یعنی تمام سطح فقه و عرفان را از منظر قرآن و عترت دیدن که سطحی دیگر است. این کاری سترگ و عظیم است. اکنون مراجع ما به دنبال مرجعیتی می‌گردند که میان فقه وعرفان آشتی داشته باشند. حضرت استاد درگاهی شد که این نوع از مرجعیت به صحنه بیاید، امروز جامعه ما به حق انتظارش بالا رفته است. از دانشگاه و حوزه باید انتظار داشته باشیم که چنین مرجعیتی را ایجادکنند. امروز جامعه ما به شدت به دنبال اینگونه از مسائل است. اکنون ایرانی در جهان منتشرشده است و مشتریان این افکار را در بیرون بیشتر از داخل هستند،‌ دانشمندان، اساتید، فضلا و ...بیشتر به این نوع از تفکر اسلام روی آورده اند.از مجله کتاب آیه به دلیل این همت واصرار برای انتشار این مجله کتاب تشکر می‌کنم.

گزارش تصویری مراسم

​​​​​​​